Những năm qua, giống mít Thái được nhiều người trồng lựa chọn bởi giá trị năng suất cũng như thơm ngon của loài cây này. Đặc biệt, người tiêu dùng rất ưa chuộng giống mít Thái này. Có thời điểm nhiều người nông dân trở thành tỷ phú nhờ trồng loại cây này. Chính vì nhiều người làm giàu nhanh chóng từ quả mít Thái nên nhiều hộ nông dân đã phát triển nhanh chóng diện tích trồng cây mít này. Do đó, hiện nay nhiều người nông dân tại Đăk Lăk đang rơi vào tình cảnh khốn đốn vì thiệt hại nặng nề từ cây mít Thái này.
Mục lục
Giá mít Thái giảm mạnh
Nếu trước Tết Nguyên đán, mít Thái được thu mua ở mức 15.000 đồng/kg. Thì hiện nay con số này đã giảm xuống 5 lần. Với giá 3.000 đồng/kg, mỗi ha mít Thái nông dân mất khoảng 500 triệu đồng. So với thời điểm nửa năm trước. So với thời điểm giá mít ổn định 25.000 đồng/kg. Người nông dân mất hơn 900 triệu đồng/ha.
Anh Nguyễn Thanh Nhàn (thôn 5, xã Ea Tar, huyện Cư M’Gar, Đắk Lắk) cho biết, năng suất mít Thái đạt trung bình 40 tấn/ha. Nếu giá ổn định ở mức 25.000 đồng/kg, nông dân thu về 1 tỷ đồng. Trừ chi phí đầu tư, nông dân còn lãi khoảng 700 triệu đồng.
Thế nhưng ở thời điểm hiện tại, giá mít Thái chỉ 3.000 đồng/kg, có lúc chỉ còn 2.000 đồng/kg. Trong khi đó, nếu thời điểm giá mít cao, thương lái chấp “mua không chừa quả nào” (kể cả những quả sâu). Hiện tại nông dân phải lựa hàng tốt mới bán được.
Người nông dân lỗ nặng
“Chưa bao giờ mít Thái rẻ như thế, cuối năm 2020, mỗi ký mít còn bán được 15.000 đồng. Sau đó rớt xuống 7.000 – 8.000 đồng, rồi rơi luôn tới đáy như bây giờ. Mọi năm thu đến đâu đều bán hết tới đó. Năm nay, thương lái lựa quả tốt mới mua. Vườn mít của tôi có đến hơn 50% sản lượng phải vứt bỏ, không bán được”- anh Nhàn nói. Cũng theo anh Nhàn, mỗi ha mít Thái nếu được đầu tư bài bản, một năm hết trên 200 triệu đồng. Với mức giá như hiện nay, nông dân chẳng những không có lãi mà còn lỗ hơn 100 triệu đồng/ha.
Ông Trần Văn Giang (thôn 3, xã Ea Tar) cũng cho biết, mấy năm trước, mít Thái có thời điểm đạt gần 30.000 đồng/kg. Mùa mít đến thương lái tấp nập về tận vườn. Đã không ít nông dân nhờ loại cây này mà khấm khá. Thế nhưng sau đó, giá mít Thái giảm dần nhưng chưa năm nào thấp như năm nay.
Đã vậy, thương lái chỉ chọn mua những quả trên 10kg, hàng đẹp. Những trái nhỏ hơn đều bỏ hết. “Gia đình chỉ có 300 cây mít Thái nhưng khi vào vụ thu hoạch, tôi chạy khắp nơi vẫn không bán được. Thương lái chê ỏng, chê eo, giá lại rẻ như cho, nên tôi bỏ mặc cho chín rụng đầy gốc. Cứ vài ngày tôi lại ra lượm về cho dê ăn”- ông Giang nói.
Cung vượt quá cầu
Thời đỉnh điểm, giá mít khoảng 60 nghìn đồng/kg, nông dân có thể thu lãi gấp hàng chục lần so với trồng lúa. Tuy nhiện, hiện tại thương lái mua mít Thái loại một với giá mười nghìn đồng/kg, loại hai sáu nghìn đồng và loại ba chỉ ba nghìn đồng. Với giá này, nông dân thu hoạch tại vườn rồi chuyển đến các cơ sở thu mua nên cầm chắc lỗ tiền công chăm sóc, phân bón. Trong khi đó, các cơ sở đều tìm cách để đánh rớt loại nên phần lớn nông dân chỉ bán loại ba nên chẳng thu được bao nhiêu. Người nông dân trồng mít giờ đây không biết phải chuyển đổi sang trồng cây gì.
Nếu vài năm trước, ở Đắk Lắk, cây mít Thái chỉ được rất ít người trồng thì hiện nay toàn tỉnh đã có hơn 2.000 ha mít Thái. Với lợi thế dễ chăm sóc, trồng được cả trên đất cằn cỗi, nhanh cho thu hoạch, lợi nhuận lại cao, mít Thái đã tăng diện tích một cách đột biến.
Tại huyện Cư M’Gar, chỉ trong vòng 4 năm trở lại đây. Nông dân đã phát triển hơn 400 ha mít Thái, chủ yếu là giống Changai. Tuy nhiên con số này vẫn chưa dừng lại. Ông Phạm Quang Mười, Trưởng phòng NNPTNT huyện Cư M’gar, cho biết, cây mít Thái đã từng đem lại cho nhiều nông dân thu nhập khá.
Ảnh hưởng dịch bệnh
Từ đầu vụ đến nay, anh Phan Văn Sáu (thôn 6, xã Ea Bhốc, huyện Cư Kuin, Đắk Lắk) chỉ mới bán được 1 tạ mít Thái thu về 500.000 đồng. Hàng tấn mít còn lại, anh Sáu không thể bán cho ai nên cứ hái dần về cho gia súc ăn.
Nhưng với việc giá tụt liên tục đã khiến rất nhiều nông dân bị ảnh hưởng. Với tình hình dịch bệnh như hiện nay, đầu ra của mít Thái vẫn hết sức khó lường. Theo phân tích của ông Vũ Đức Côn, Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Đắk Lắk, nguyên nhân khiến giá mít Thái giảm là do cung vượt cầu. Do thấy lợi nhuận lớn nên nông dân nhiều địa phương đã ồ ạt trồng mít Thái dẫn đến nguồn cung quá nhiều.
Mít đang chính vụ
Mặc khác, thời điểm này tại các vùng miền Tây, Đông Nam bộ, mít Thái cũng đang vào chính vụ. Việc này đã dẫn đến tình trạng nguồn cung cao quá ngưỡng. Bên cạnh đó, do diễn biến dịch bệnh phức tạp, việc xuất khẩu cũng bị ảnh hưởng do đó giá mít Thái trên thị trường giảm sâu.
Tuy nhiên, theo ông Côn, về lâu dài cây mít Thái vẫn là cây có lợi thế. Đây là 1 trong 9 loại quả của Việt Nam được xuất chính ngạch sang Trung Quốc. Do đó, nông dân không nên thấy giá thấp mà chặt bỏ, hoặc không chăm sóc. Tuy nhiên, nông dân cũng không nên mở rộng diện tích quá mạnh.
Vẫn theo ông Công, ngành nông nghiệp tỉnh đang định hướng cho nông dân áp dụng kỹ thuật trong trồng trọt để giãn vụ. Chuyển sang trồng mít theo tiêu chuẩn. Trong đó, chú ý tìm hiểu kỹ ở khâu chọn giống, nhu cầu thị trường… Bên cạnh đó, ngành nông nghiệp địa phương cũng nỗ lực mở rộng thị trường tiêu thụ cho quả mít. Qua đó, tránh tình trạng phụ thuộc vào một thị trường nhất định.
Chuyển đổi cây trồng
Theo nhiều nông dân chuyên làm cây giống. Khi nhu cầu không còn họ sẽ chuyển sang trồng các giống cây trồng khác. Đặc biệt như: sầu riêng, dừa, bưởi da xanh, mãng cầu… khá nhanh. Trong khi đó, người trồng cây lấy quả phải mất nhiều năm mới chuyển đối. Nên thiệt hại khá lớn. Bài học về việc trồng rồi đốn bỏ không bao giờ cũ đối với nông dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên, nhiều nông dân bất chấp quy hoạch. Khuyến cáo của ngành nông nghiệp ồ ạt chuyển đổi sang trồng một loại cây trồng.Khi “dội chợ”, bị mất giá lại chịu cảnh thua lỗ.
Một số nông dân mạnh dạn chuyển đổi sang trồng cây ăn quả nhưng đầu tư khoa học kỹ thuật; sản xuất theo chuẩn hữu cơ nhằm tạo ra sản phẩm sạch được xem là hướng đi hợp lý.
